BETROUWBARE KENNIS
Kennistheorie, wetenschapsleer en taalfilosofie
Zaterdag 9 en zondag 10 oktober 2010
Docent: Jan Flameling
De eerste stap naar een betrouwbaar wereldbeeld is de vraag naar de betrouwbaarheid van onze kennis. Kennistheorie is de kerndiscipline van de filosofie. Het vermijden van vergissing, misverstand en leugen vergt duizelingwekkend onderzoek naar de werking van de kenvermogens: zintuigen, geheugen, verbeeldingskracht, verstand, oordeelsvermogen en rede. Is zintuiglijke kennis principieel bedrieglijk of is het juist de basis van alle waarheid? Hoe betrouwbaar is onze kennis van de materiële wereld? Wat is de status van mentale fenomenen? Om te beginnen wordt de verhouding tussen kenleer en ontologie, die het denken in de klassieke Oudheid en de Middeleeuwen bezighield, besproken. Aan de hand van het rationalisme, het empirisme en de transcendentaalfilosofie wordt een overzicht geschetst van de belangrijkste gedachten over kennistheorie in de 17e en 18e eeuw.
Vanaf de negentiende eeuw hebben de wetenschappen zich losgemaakt van de filosofie, maar de fundamentele filosofische vragen over het verschijnsel wetenschap zijn gebleven. Vragen naar principes en methodes van wetenschapsbeoefening, naar de grenzen tussen natuur-, levens- en geesteswetenschap en naar de reikwijdte van wetenschappelijke kennis als geheel worden onderzocht in de wetenschapsfilosofie. De Wiener Kreis, Karl Popper, Paul Feyerabend, Thomas Kuhn en Michel Foucault hebben intrigerende antwoorden geformuleerd.
Het medium van kennis en wetenschap is taal. Taal is het voertuig van de rede. In de twintigste eeuw heeft de 'linguistic turn' getoond dat veel onwaarheid in feite berust op duister taalgebruik. Iedere vraag naar betrouwbare kennis zou eigenlijk moeten beginnen met de vraag: ‘Wanneer is een uitspraak eigenlijk zinvol?’
Programma
Dit weekend is onderdeel van de basisopleiding systematiek van de filosofie en ook los te volgen.
Zaterdag 9 oktober
10.30 uur: Kennistheorie
In de Oudheid: zijnsdenken, geloof en scepsis, in de moderne tijd: rationalisme, empirisme en transcendentaalfilosofie
12.30 uur: Lunch
14.00 uur: Wetenschapsfilosofie I
Het logisch empirisme (Wiener Kreis) en het kritisch rationalisme (Karl Popper)
15.30 uur: Pauze
15.45 uur: Wetenschapsfilosofie II
De historisering van het wetenschapsbeeld: Thomas Kuhn en Michel Foucault
18.00 uur: Diner
20.00 uur: Taalfilosofie I
Ludwig Wittgenstein – van waarheidstafels naar taalspelanalyse
21.30 uur: Aan de bar
Zondag 10 oktober
09.30 uur Taalfilosofie II
Na Wittgenstein: van taalspelen naar taalhandelingstheorie, hermeneutiek, deconstructie en pragmatisme
12.30 uur: Lunch
14.00 uur: Vragenuur
Personalia
Jan Flameling studeerde wijsbegeerte in Groningen, Keulen, Berkeley en Amsterdam. In 1994 richtte hij Filosofisch Bureau Ataraxia op. Sindsdien organiseert hij 'denkvakanties' in Griekenland en India, geeft hij workshops aan (ondermeer) de Politieacademie en voor de FIOD en werkt hij als docent aan de ISVW in Leusden.
Kosten
Arrangement 1: € 223,- (cursus, koffie/thee, 2x lunchbuffet, diner incl. 2 drankjes)
Arrangement 2: € 263,- (arrangement 1 + overnachting & ontbijtbuffet)
