De vergeting. Een summerschool over het geheugen, feit en fictie

Maandag 22 juli t/m vrijdag 26 juli 2013
Aanvang ma. 10.30 uur – einde vrij. 12.30 uur met afsluitende lunch

Docenten: Daan Heerma van Voss en Paul Troost
Gastlezingen: Socioloog Joop Goudsblom, schrijver Marcel Moring, Jan Mulder en hersenwetenschapper Brankele Frank

In De Vergeting raakt schrijver Daan Heerma van Voss tal van gebieden; het existentieel-angstige gemoed dat bij amnesie opspeelt, de filosofische implicaties van vergeten, de grens tussen werkelijke herinnering en feit, tussen feit en fictie, en de vraag of het wenselijk is om grote liefdes te vergeten. Lees meer...

Vier oefeningen in levenskunst

Maandag 22 t/m vrijdag 26 juli 2013

Docenten: Dick Kleinlugtenbelt

De klassieke filosofie biedt mensen levenskunst aan, oefeningen in een mooi en goed leven. Filosofie is hier in de allereerste plaats leren leven: een bepaalde levenswijze en levenskeuze. Zo stelt Seneca dat je de filosofie nodig hebt om een gelukkig leven te leiden. En Socrates zegt: onderzoek je leven, dan krijgt het meer waarde. In de cursus doen we een viertal klassieke levenskunstoefeningen die verbonden zijn met de klassieke scholen voor levenskunst: de academie van Plato, het lyceum van Aristoteles, de zuilengang van de Stoïcijnen en de tuin van Epicurus. Lees verder...

Het verhaal dat blijft

Maandag 22 t/m vrijdag 26 juli 2013

Docenten: Dorine Bauduin en Diet Verschoor

De wereld bestaat uit verhalen. Mooie, gruwelijke, ongeloofwaardige, bizarre, waar gebeurde, gedroomde of verzonnen verhalen. Vaak is er een melange van dit alles. Schrijven is het liegen van de waarheid. Maar welke waarheid willen we in een verhaal gestalte geven en hoe bereiken we de doorzettingskracht om het ook echt te schrijven? Tijdens deze schrijfweek gaat u zelf aan de slag, met als resultaat een verhaal met blijvende kracht. Lees verder...

Amor fati

Maandag 29 juli t/m vrijdag 2 augustus 2013

Docent: Dries Boele

Is het mogelijk om het leven onvoorwaardelijk te beamen zoals het is, of minstens een poging daartoe te wagen? Zo ja, wat voor levensinstelling is daarvoor nodig? En wanneer we dit doen, welke plaats krijgt dan lijden en ellende? Wat gebeurt er met streven en idealen? In deze cursus onderzoeken we levensaanvaarding en het spanningsveld tussen werkelijkheid en idealen. We doen dit aan de hand van Aristoteles, Spinoza, Nietzsche en Sloterdijk. Ook komt het boeddhisme aan bod. Hoe dachten zij over levensdoel, veranderingen, vriendschap sluiten met jezelf, lijden, levensvreugde en creativiteit?

De cursus heeft het karakter van een workshop. We zullen teksten lezen en bespreken, en een koppeling maken met de eigen ervaring. Lees verder...

De essays van Montaigne

Maandag 29 juli t/m vrijdag 2 augustus 2013

Docent: Frans Jacobs

Michel de Montaigne (1533-1592) is de vader van het essay als literair genre. Hij schreef zijn ‘Probeersels’(Essais) waarin hij moeiteloos zowel intellectuele thema’s als autobiografische anekdotes aansnijdt. Nog steeds staat het essay bekend als een niet al te lange uiteenzetting over een grote diversiteit aan onderwerpen, die met een zekere losheid en zelfs met enige zwier worden besproken, zonder dat de zaak argumentatief wordt dichtgetimmerd.  Lees verder...

Met het oog op de dood

Maandag 29 juli t/m vrijdag 2 augustus 2013

Teksten van filosofen en kerkvaders, rouwplaten, grafmonumenten, testamenten, schilderijen en muzikale composities verschaffen ons boeiende informatie over hoe de mens vroeger afscheid wenste te nemen van het zo begeerde leven of … hunkerde naar de zo begeerde dood. Kunnen we iets leren van de inzichten over dood, rouw(verwerking) en rituelen. Lees verder...

Een beeld van de mens. De filosofie van Emmanuel Levinas

Maandag 5 t/m vrijdag 9 augustus 2013

Docent: Jan Keij

De geschriften van Levinas herbergen de meest diepzinnige gedachten van de filosofie uit de 20ste eeuw. Die gedachten hebben niet betrekking op vrijblijvende abstracties, maar op het concrete existeren. Ze bieden een grondige analyse van de wereld en een goudmijn aan gedachten waarmee ieders persoonlijke bestaan opnieuw kan worden ingericht. Voor iedereen die kennis wil maken met dit denken, maar ook voor iedereen die er mee worstelt of die haar of zijn kennis over Levinas wil ophalen,  is deze week heel geschikt. Lees verder...

Sokratisch gesprek

Maandag 5 aug. t/m vrijdag 9 augustus.

Aanvang: ma. 10.30 uur – einde vrij. 16.30 uur

Gespreksleiding: Loes de Jong / Sandra Aerts

Het sokratisch gesprek is een oefening in denken, goed luisteren, samenvatten, inleven, vragen stellen, geduld betrachten en het precies formuleren van je gedachten. Onder deskundige leiding probeert een groep (minimaal 8 en maximaal 12 personen) het antwoord te vinden op een uitgangsvraag die aan het begin in overleg met alle groepsleden wordt geformuleerd. Lees verder...

Byzantijnse geschiedenis en cultuur

Woensdag 7 augustus t/m vrijdag 9 augustus
Aanvang: wo. 10.30 uur – einde vrij. 16.30 uur

Docent: Hein van Dolen

In de cursus over Byzantium besteden we aandacht aan zoveel mogelijk onderwerpen. Eerst wordt de geschiedenis besproken, vanaf de hernieuwde stichting van de stad door Constantijn de Grote (10 mei 330) tot en met de val van Constantinopel op 29 mei 1453. In deze lange periode hebben 88 keizers en keizerinnen geregeerd van wie er zeven ver boven de middelmaat uitstaken en vijf zich schandelijk hebben misdragen. Lees meer

Van Aristoteles tot Sartre; denkers die de wereld veranderden

Maandag 12 t/m vrijdag 16 augustus 2013

Hoofddocent: Jan Flameling

In deze speciaal voor NRC-lezers ontwikkelde week komen de belangrijkste ontwikkelingen in het denken aan de orde. De mijlpalen in het denken worden besproken door filosofiedocent Jan Flameling. Lees verder...

Filosofie en moderne kunst

Maandag 12 t/m vrijdag 16 augustus

 Docent: Arthur D 'Ansembourg

De moderne en hedendaagse kunst heeft een reflexief karakter en is verbonden met vragen omtrent het belang van kunst. Aandacht gaat onder andere uit naar de vraag waarin een kunstwerk zich onderscheidt van iets wat niet kunst is? Kunnen we dat onderscheid bepalen en als dat het geval is hoe bepalen we dat dan? Ook andere vragen omtrent de maatschappelijke betekenis van kunst of de aard van het kunstenaarschap blijven tot op heden een centrale rol spelen in discussies rondom kunst. In deze cursus maakt u kennis met de antwoorden van filosofen die belangstelling hebben voor dergelijke vragen rondom kunst. Aandacht gaat naar de opvattingen van Heidegger, Derrida, Baudrillard, Lacan en Kristeva. Wat hebben zij te zeggen over kunst en hoe spelen hun concepten een rol in de werken van moderne en hedendaagse kunstenaars. Lees verder...

Een filosofische lectuur van ‘Op zoek naar de verloren tijd’ van Marcel Proust

Maandag 12 t/m vrijdag 16 augustus 2013
Docent: prof. Frans Jacobs

 À la recherche du temps perdu (Op zoek naar de verloren tijd) van de Franse schrijver Marcel Proust (1871-1922) staat centraal tijdens een van de zomerweken van de ISVW. Deze keer staat de doordenking van onderstaande thema’s op het programma: 

• de wetten van de liefde volgens Proust;
• de plaats van de muziek in de Recherche;
• de plaats van de schilderkunst in de Recherche
• de tijd bij Proust (zowel in de zin van de verloren tijd als van de teruggevonden tijd). (Op de eerste dag zullen er inleidende besprekingen zijn.)

Lees verder...

Waartoe leef ik? Zes elementen om je eigen leven vorm te geven

Maandag 19 t/m vrijdag 23 augustus 2013

Docent: Karim Benammar 

We leven in een welvarende tijd waarin bijna alles kan en bijna alles mag. Religieuze en maatschappelijke structuren zijn niet meer dwingend. Maar hoe geven we vorm aan ons leven? Hoe beantwoorden we voor onszelf de vraag waartoe we leven? We gebruiken ons overschot aan energie en maken gebruik van onze vrijheid om te handelen. We geven betekenis aan ons handelen, en leven met dierbare anderen in gemeenschap. We werken aan projecten met schoonheid als ultiem doel. Energie, vrijheid, betekenis, gemeenschap, projecten en schoonheid zijn de zes elementen om vorm te geven aan ons leven. We lezen teksten van oa. Nietzsche, Bataille, Sartre, Foucault en Camus. Lees verder...

Paragoni - muziek in relatie met andere kunsten

Maandag 19 t/m vrijdag 23 augustus 2013

Docenten: dr. Albert van der Schoot en Gerard van der Leeuw. Met gastdocenten en een recital

Paragone betekent vergelijking, en in de Renaissance werd het begrip onder andere gebruikt als aanduiding voor de debatten waarin de ene kunstvorm vergeleken werd met de andere. Het ging toen meestal om schilderkunst tegenover andere kunstvormen; het klassieke voorbeeld is het traktaat van Leonardo da Vinci, waarin deze betoogt dat de schilderkunst superieur is aan de muziek, de dichtkunst en de beeldhouwkunst. In deze cursus staat de muziek centraal, en wordt de vergelijking gemaakt met beeldende en poëtische aspecten. Over kleurenklavieren, bevroren muziek, film en meer. Met een recital. Lees verder...

De bouwstenen van het denken. Stap voor stap de filosofie in

Vrijdag 23 t/m maandag 26 augustus 2013

Docent: prof. Frans de Haas

Aan de hand van krantenknipsels, youtube-filmpjes, klassieke en moderne filosofieteksten en uw eigen ervaringen, proberen we de grote vragen over mens en wereld hanteerbaar te maken. Het blijkt dat de opbouw van het zogenaamde 'antieke curriculum' - een lesmethode die bijna 1000 jaar in het filosofisch onderwijs is gebruikt – hiervoor goede aanknopingspunten biedt. Lees verder...

Wat je schrijft ben jezelf; verhalen die je leven vormen

Vrijdag 23 t/m maandag 26 augustus 2013

Aanvang vrij. 10.30 uur – einde ma. 12.30 uur met afsluitende lunch

Docent: prof. Christien Brinkgreve

Zelfkennis is in deze tijd onontbeerlijk: een cultuur van zelfbepaling vraagt inzicht in eigen verlangens, ambities en vermogens. Via de colleges, de schrijfopdrachten, de eigen reflectie en de ogen en oren van docenten en andere deelnemers worden lijnen en thema’s in het eigen leven helderder, en ontstaat er een verhaal: dit ben ik, dit is mijn verhaal. Maar verhalen kunnen mensen ook vastzetten. Gekeken wordt hoe je door een accent te verleggen het eigen verhaal een vitalere wending kunt geven. Want mensen maken verhalen, en verhalen maken mensen. Lees verder...

Geloof je het zelf: de religieuze bronnen van onze seculiere identiteit

Maandag 26 t/m vrijdag 30 augustus 2013

Docent: Laurens ten Kate

Tot voor enkele jaren namen velen van ons aan dat we in een geseculariseerde maatschappij leven. De religie zouden we achter ons gelaten hebben. Steeds meer filosofen van nu zijn echter niet tevreden over deze aanname. Wij hebben wellicht een seculier zelfbeeld – velen van ons noemen zich agnost of atheïst – maar daarmee hebben we het oeroude onderliggende, religieuze zelfbeeld nog lang niet afgeschud. In deze week lezen we teksten (van o.a. Charles Taylor, Marcel Gauchet, Jürgen Habermas, Jacques Derrida en Jean-Luc Nancy) die er in het huidige debat over secularisering toe doen. Wat betekenen analyses betekenen voor de debatten over de 'terugkeer van de religie'  in de politiek, cultuur en wetenschap? En waar staan we zelf? In hoeverre kunnen we geloven in het verhaal over onze eigen seculiere identiteit? Lees verder...

Waarheidsvinding

Maandag 26 t/m vrijdag 30 augustus 2013

Docent: prof. Ton Derksen.

Wetenschapsfilosoof prof. Ton Derksen, bekend van onder meer zijn baanbrekende boeken Lucia de B., De ware toedracht en Leugens over Louwes,  laat zien hoe makkelijk we ons vergissen bij het zoeken naar de waarheid.  We kijken verkeerd, denken verkeerd, zien patronen waar ze niet zijn en ontwikkelen al snel een tunnelvisie. Vooral in de rechtspraak leidt tot problemen. Er zijn methoden om trouw te blijven aan de feiten. Lees verder...